RAO u koni i IAD u koni – koński odpowiednik astmy. Jak dbać o konia z dusznością?

RAO u koni i IAD u koni – koński odpowiednik astmy. Coraz częściej w stajniach można zauważyć konie, które kaszlą, ciężko oddychają lub szybciej się męczą. Właściciele często przypisują te objawy zwykłemu przeziębieniu, zmianie pogody lub chwilowemu osłabieniu, jednak prawdziwa przyczyna bywa znacznie poważniejsza. W wielu przypadkach to oznaka rozwijających się chorób układu oddechowego, takich jak RAO i IAD – schorzeń przypominających astmę u ludzi.

RAO (Recurrent Airway Obstruction), znane dawniej jako „kaszel stajenny” lub „końska astma”, to przewlekła choroba dolnych dróg oddechowych. Z kolei IAD (Inflammatory Airway Disease) to łagodniejsza, ale równie uciążliwa forma zapalenia, która może pojawić się nawet u młodych, aktywnych koni. Oba schorzenia mają wspólny mechanizm – nadwrażliwość układu oddechowego na czynniki środowiskowe.

Najczęstszym powodem występowania RAO i IAD jest przebywanie konia w zamkniętych, słabo wentylowanych i zapylonych stajniach. W takich warunkach koń codziennie wdycha pył, kurz, zarodniki pleśni, drobiny siana i amoniak powstający z moczu. Te mikroskopijne cząsteczki podrażniają śluzówkę dróg oddechowych, wywołując stan zapalny i zwężenie oskrzeli. W efekcie koń ma trudności z oddychaniem, kaszle i szybciej się męczy.

Ryzyko rośnie zimą i wczesną wiosną, gdy konie spędzają większość czasu w boksach, a stajnie są rzadko wietrzone. Wtedy powietrze w pomieszczeniach staje się suche i ciężkie, a poziom kurzu znacząco wzrasta. Nawet najlepsza pasza nie zrekompensuje braku świeżego powietrza.

Koń z dusznością wymaga szczególnej troski i zmiany podejścia do codziennej opieki. Kluczowe jest zapewnienie mu środowiska, w którym może oddychać bez wysiłku – dobrze wentylowanej stajni, czystej ściółki i paszy pozbawionej pyłu. W połączeniu z odpowiednim leczeniem, spokojnym treningiem i zbilansowaną dietą, taki koń może wrócić do pełnej sprawności, a nawet kontynuować karierę sportową.

RAO i IAD nie muszą oznaczać końca aktywności. Zrozumienie, skąd biorą się te choroby i jak im zapobiegać, pozwala właścicielowi nie tylko ulżyć zwierzęciu, ale też wydłużyć jego życie i poprawić codzienny komfort.

Czym są RAO i IAD u koni?

RAO (Recurrent Airway Obstruction) i IAD (Inflammatory Airway Disease) to jedne z najczęstszych chorób układu oddechowego u koni. Oba schorzenia mają podobne przyczyny, ale różnią się przebiegiem i nasileniem objawów. Zarówno RAO u koni, jak i IAD u koni, mogą znacząco wpływać na kondycję, wyniki sportowe i jakość życia zwierzęcia.

RAO u koni to choroba przewlekła, która jest odpowiednikiem astmy u koni i ludzi. Najczęściej dotyczy koni dorosłych i starszych, u których przez lata dochodziło do podrażnienia dróg oddechowych pyłem, kurzem i amoniakiem. Dawniej określano ją jako COPD lub „kaszel stajenny”, ponieważ typowym objawem jest uporczywy kaszel, szczególnie nasilający się w zamkniętej stajni. U koni z RAO oskrzela stają się nadwrażliwe i zwężone, co utrudnia swobodny przepływ powietrza. W efekcie koń z dusznością oddycha ciężko, szybko się męczy, a podczas wysiłku widać pracę mięśni brzucha przy każdym oddechu.

IAD u koni ma podobny mechanizm, ale przebiega łagodniej. To choroba zapalna dolnych dróg oddechowych, która często pojawia się u koni młodych lub sportowych. W przeciwieństwie do RAO, objawy IAD nie zawsze są widoczne od razu. Koń kaszle sporadycznie, zwykle podczas pracy lub po odpoczynku w zapylonym miejscu. Może też szybciej tracić kondycję i mniej chętnie podejmować wysiłek. Nieleczona IAD może jednak z czasem przekształcić się w pełnoobjawowe RAO, jeśli warunki utrzymania nie zostaną poprawione.

W obu przypadkach przyczyną choroby jest nadreakcja dróg oddechowych na czynniki środowiskowe – głównie kurz, pył, pleśń, zarodniki grzybów oraz amoniak obecny w stajni. Te mikroskopijne cząsteczki podrażniają nabłonek dróg oddechowych i prowadzą do przewlekłego stanu zapalnego. Gdy koń codziennie wdycha zanieczyszczone powietrze, jego organizm przestaje sobie z tym radzić. W rezultacie powstaje błędne koło – podrażnienie wywołuje kaszel, kaszel nasila stan zapalny, a zapalenie utrudnia oddychanie.

RAO u koni i IAD u koni są dziś uważane za choroby cywilizacyjne współczesnych stajni. W naturalnych warunkach, gdy koń spędza większość czasu na świeżym powietrzu, układ oddechowy pracuje prawidłowo. Problem zaczyna się, gdy zwierzę przez wiele godzin przebywa w zamkniętym, słabo wentylowanym pomieszczeniu. Tam poziom pyłu i amoniaku rośnie, a stężenie tlenu spada. Szacuje się, że nawet 50% koni trzymanych w tradycyjnych stajniach ma mniejsze lub większe objawy tych schorzeń.

Zarówno astma u koni (RAO i IAD), jak i inne choroby oddechowe, wymagają szybkiej reakcji. Im wcześniej właściciel zauważy, że koń kaszle, ciężko oddycha lub wykazuje duszność, tym większa szansa, że choroba zostanie opanowana. Wczesne rozpoznanie, czyste środowisko i właściwe leczenie pozwalają koniowi wrócić do zdrowia i długiego, komfortowego życia.

Objawy astmy u koni – jak je rozpoznać?

RAO u koni i IAD u koni rozwijają się powoli, często niezauważalnie. Początkowe symptomy bywają delikatne i łatwo je pomylić z przeziębieniem lub chwilowym spadkiem formy. Niestety, to właśnie w tej fazie choroba najłatwiej się utrwala, jeśli nie zostanie wcześnie rozpoznana.

Astma u koni może przybierać różne formy – od lekkiego kaszlu po poważne napady duszności. Wielu właścicieli zauważa, że koń kaszle coraz częściej, szybciej się męczy lub ma mniejszą ochotę do pracy. To pierwsze ostrzeżenie, że układ oddechowy nie funkcjonuje prawidłowo.

Do najczęstszych objawów RAO u koni i IAD u koni należą:

• przewlekły, uporczywy kaszel, szczególnie podczas pracy, czyszczenia lub karmienia,
• świszczący, przyspieszony oddech, który staje się coraz bardziej słyszalny,
• widoczna praca mięśni brzucha przy oddychaniu, tzw. „linia duszności” – charakterystyczne zarysy wzdłuż żeber,
• wyciek z nosa, przezroczysty lub żółtawy, często nasilający się po wysiłku,
• spadek kondycji, szybsze męczenie się, utrata wydolności,
• niechęć do ruchu, zwłaszcza w zamkniętej hali lub zakurzonej stajni.

Typowy koń z dusznością stoi z szeroko rozstawionymi nogami, unosi nozdrza i oddycha z wyraźnym wysiłkiem. Często można zauważyć, że każdemu oddechowi towarzyszy widoczne napięcie mięśni brzucha. Koń kaszle zarówno w spoczynku, jak i po treningu, a w chłodne dni objawy mogą się nasilać.

W przypadku IAD u koni objawy są zazwyczaj łagodniejsze niż przy RAO. Koń może wyglądać pozornie zdrowo – kaszle sporadycznie, nie ma wycieku z nosa, ale szybciej się męczy i traci wydolność w pracy. Taki koń często nie osiąga wyników, do jakich był wcześniej zdolny.

Warto pamiętać, że każdy koń reaguje inaczej. U jednego choroba objawi się napadami duszności, u innego – stopniowym spadkiem energii. Niezależnie od nasilenia, każdy przypadek kaszlu, świszczącego oddechu lub duszności u konia wymaga uwagi. Wczesna diagnoza pozwala szybko rozpocząć leczenie RAO u koni lub terapię wspomagającą przy IAD, zanim stan zapalny stanie się przewlekły.

Świadomy właściciel, który potrafi rozpoznać objawy astmy u koni, ma szansę nie tylko zapobiec rozwojowi choroby, ale też poprawić komfort życia swojego konia na długie lata.

Przyczyny duszności u koni

Najczęstszą przyczyną RAO u koni i IAD u koni są nieodpowiednie warunki środowiskowe. Te choroby nie pojawiają się nagle – rozwijają się miesiącami, a nawet latami, w wyniku codziennego wdychania zanieczyszczonego powietrza w stajni. Astma u koni to reakcja organizmu na nadmiar pyłu, kurzu, amoniaku i zarodników pleśni, które drażnią i uszkadzają drogi oddechowe.

W zamkniętej, źle wentylowanej stajni koń z dusznością nie ma szans na prawidłowe oddychanie. W powietrzu unoszą się cząsteczki siana, ściółki i paszy, które niewidoczne dla oka dostają się głęboko do płuc. Z każdym oddechem koń wdycha tysiące mikroskopijnych drobin, które podrażniają nabłonek oddechowy i wywołują stan zapalny. Z czasem prowadzi to do zwężenia oskrzeli, gromadzenia śluzu i trudności w oddychaniu.

Do rozwoju RAO u koni i IAD u koni przyczyniają się przede wszystkim:

• zapylone lub spleśniałe siano, które uwalnia zarodniki grzybów,
• pyląca ściółka (np. słoma niskiej jakości),
• brak wietrzenia i niewłaściwa cyrkulacja powietrza w stajni,
• wysoki poziom amoniaku z moczu i odchodów,
• kurz z paszy, boksów, hal i podłoża treningowego,
• stres i zbyt intensywny wysiłek fizyczny, który obciąża płuca.

Te czynniki mogą działać pojedynczo lub wspólnie, ale zawsze prowadzą do jednego efektu – stopniowego podrażnienia i zapalenia dolnych dróg oddechowych. Właśnie dlatego koń kaszle, szybciej się męczy i zaczyna mieć problemy z oddychaniem nawet przy niewielkim wysiłku.

Astma u koni nasila się zwłaszcza wiosną i zimą. W tych porach roku konie spędzają więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie stężenie kurzu i amoniaku jest najwyższe. Dodatkowo gwałtowne zmiany temperatury i wilgotności powietrza mogą wywołać skurcz oskrzeli i nasilenie objawów.

Nie bez znaczenia jest także stres – długotrwałe napięcie obniża odporność i zwiększa podatność na choroby układu oddechowego. Dlatego w opiece nad koniem z dusznością tak ważne jest nie tylko leczenie, ale również eliminacja źródeł stresu i zapewnienie spokojnego, dobrze wentylowanego środowiska.

Regularne czyszczenie stajni, odpowiednie podłoże, czyste siano i dobra wentylacja to najprostszy sposób, by zapobiec rozwojowi astmy u koni. Właściciel, który dba o jakość powietrza, często ratuje swojego konia przed przewlekłą chorobą, której skutki mogą być nieodwracalne.

Diagnostyka RAO i IAD

Prawidłowa diagnostyka RAO u koni i IAD u koni wymaga dokładnej oceny klinicznej oraz współpracy doświadczonego lekarza weterynarii. Ponieważ astma u koni rozwija się stopniowo, a jej objawy często przypominają zwykły kaszel czy przeziębienie, kluczowe jest wczesne rozpoznanie choroby i wykluczenie innych przyczyn problemów z oddychaniem.

Podstawą rozpoznania jest szczegółowy wywiad z właścicielem – weterynarz pyta o warunki w stajni, rodzaj ściółki, sposób karmienia oraz momenty, w których koń kaszle lub ma trudności z oddychaniem. Dla wielu koni charakterystyczne jest to, że objawy nasilają się w zamkniętych, zapylonych pomieszczeniach, a ustępują na świeżym powietrzu.

Podczas badania klinicznego lekarz ocenia sposób oddychania, częstość oddechów, nasilenie kaszlu oraz ogólną kondycję konia. W zaawansowanych przypadkach RAO można zauważyć wyraźną pracę mięśni brzucha, tzw. linię duszności, oraz świszczący oddech.

Najczęściej stosowane metody diagnostyczne przy podejrzeniu RAO u koni lub IAD u koni to:

• osłuchiwanie płuc stetoskopem – pozwala wykryć świsty, furczenia i zaburzenia przepływu powietrza w drogach oddechowych,
• endoskopia dróg oddechowych – cienki endoskop wprowadzany przez nozdrze umożliwia ocenę stanu tchawicy i obecności śluzu,
• pobranie próbki płynu tchawiczo-oskrzelowego (tzw. BAL) do badania cytologicznego – pozwala określić liczbę komórek zapalnych i potwierdzić stan zapalny,
• testy reakcji na wysiłek lub nebulizację – pomagają ocenić, jak bardzo drogi oddechowe reagują na obciążenie i czynniki drażniące.

Wyniki badań umożliwiają odróżnienie RAO u koni, które ma charakter przewlekły i cięższy, od IAD u koni, przebiegającego łagodniej i często dotykającego koni sportowych. Dzięki temu można dobrać odpowiednie leczenie i zapobiec dalszemu postępowi choroby.

Wczesne wykrycie astmy u koni jest niezwykle ważne. Im szybciej zostanie postawiona diagnoza, tym większa szansa, że koń odzyska pełnię sił i komfort oddychania. Regularne badania kontrolne, zwłaszcza u koni pracujących w zapylonym środowisku, pozwalają wykryć pierwsze niepokojące zmiany zanim choroba przejdzie w fazę przewlekłą.

Świadomy właściciel, który reaguje już na pierwsze objawy – gdy koń kaszle lub szybciej się męczy – może zapobiec rozwojowi RAO i IAD, zanim choroba trwale uszkodzi drogi oddechowe.

Leczenie RAO i IAD u koni

Skuteczne leczenie RAO u koni i IAD u koni wymaga czasu, cierpliwości i konsekwencji. Choroby te mają charakter przewlekły, dlatego celem terapii nie jest jednorazowe wyleczenie, lecz trwała poprawa jakości życia konia i ograniczenie objawów takich jak kaszel, świszczący oddech czy duszność. Kluczową rolę odgrywa współpraca właściciela z lekarzem weterynarii oraz zmiana warunków środowiskowych, które wywołały chorobę.

Podstawą terapii jest eliminacja czynników drażniących. Nawet najlepsze leki nie przyniosą trwałego efektu, jeśli koń wciąż przebywa w zapylonej stajni lub ma kontakt z pleśnią. Dlatego pierwszym krokiem jest poprawa wentylacji, częstsze wietrzenie, czysta ściółka i wysokiej jakości siano. Czasami to właśnie zmiana warunków wystarczy, by koń przestał kaszleć i zaczął lepiej oddychać.

W przypadkach zaawansowanych, gdy koń z dusznością ma silne objawy i trudności z oddychaniem, niezbędne jest leczenie farmakologiczne.

Najczęściej stosowane metody i środki to:

• leki rozszerzające oskrzela (np. clenbuterol) – poprawiają przepływ powietrza, łagodząc duszność i ułatwiając oddychanie,
• kortykosteroidy (podawane doustnie lub wziewnie) – działają przeciwzapalnie i zmniejszają obrzęk błony śluzowej dróg oddechowych,
• nebulizacje i inhalacje – pozwalają dostarczyć leki bezpośrednio do płuc, ograniczając skutki uboczne terapii doustnej,
• leki mukolityczne – rozrzedzają śluz i ułatwiają odkrztuszanie, dzięki czemu drogi oddechowe szybciej się oczyszczają.

Inhalacje i nebulizacje stają się coraz popularniejsze w leczeniu astmy u koni, ponieważ umożliwiają precyzyjne podanie leku bez obciążania całego organizmu. W wielu przypadkach to właśnie ta metoda przynosi najlepsze efekty.

Oprócz leczenia farmakologicznego ważna jest także zmiana diety. Pasza powinna być pozbawiona pyłu i alergenów. Najlepiej sprawdza się siano parowane lub moczone, które usuwa kurz i pleśnie. Warto też sięgać po gotowe pasze niskopylne i granulat zamiast sypkich mieszanek.

W diecie konia z RAO lub IAD warto uwzględnić naturalne dodatki wspomagające odporność i działające przeciwzapalnie, takie jak:

• olej lniany lub olej z czarnuszki – wspierają błony śluzowe dróg oddechowych,
• zioła wykrztuśne (tymianek, anyż, lukrecja) – ułatwiają oczyszczanie płuc,
• prebiotyki i probiotyki – poprawiają odporność i ogólną kondycję konia.

Niezwykle istotny jest kontakt z świeżym powietrzem. Koń z dusznością powinien spędzać jak najwięcej czasu na zewnątrz, w miejscu wolnym od kurzu i wilgoci. Regularny ruch na padoku poprawia wentylację płuc i wspiera regenerację dróg oddechowych.

W wielu przypadkach leczenie RAO u koni i IAD u koni przynosi widoczną poprawę już po kilku tygodniach, pod warunkiem że właściciel konsekwentnie eliminuje czynniki drażniące. Z kolei zaniedbanie środowiska może sprawić, że mimo leków koń kaszle nadal i choroba nawraca.

Dlatego skuteczna terapia to połączenie trzech elementów: czystego środowiska, odpowiedniego leczenia i właściwej diety. Tylko wtedy astma u koni może zostać skutecznie opanowana, a koń wrócić do dobrej kondycji i swobodnego oddechu.

Codzienna pielęgnacja i profilaktyka konia z RAO

RAO u koni i IAD u koni to choroby, które można skutecznie kontrolować, ale wymagają stałej troski. Nawet jeśli objawy astmy u koni ustąpią, choroba może powrócić w każdej chwili, jeśli warunki utrzymania zwierzęcia nie będą odpowiednie. Dlatego codzienna pielęgnacja i dbałość o środowisko są kluczowe dla utrzymania zdrowia konia.

Najważniejsze jest stworzenie takich warunków, które ograniczą kontakt konia z kurzem, pyłem i amoniakiem – głównymi czynnikami wywołującymi duszność i kaszel. Koń z dusznością powinien przebywać w czystym, dobrze wentylowanym miejscu, gdzie powietrze jest świeże, a stężenie pyłu minimalne.

Podstawowe zasady pielęgnacji i opieki nad koniem z RAO:

• Codzienne wietrzenie stajni. Nawet zimą warto otworzyć okna lub drzwi, aby zapewnić cyrkulację powietrza. Brak wentylacji prowadzi do gromadzenia amoniaku i pyłu, które nasilają objawy astmy u koni.
• Niepyląca ściółka. Zamiast tradycyjnej słomy warto stosować odpylone trociny, pellet drzewny lub lnianą ściółkę. To znacząco zmniejsza ilość kurzu w powietrzu.
• Moczenie lub parowanie siana. To podstawowy element profilaktyki. Parowane siano usuwa kurz i zarodniki pleśni, a jednocześnie zachowuje wartości odżywcze. Koń kaszle znacznie rzadziej, gdy pasza jest oczyszczona z drobin pylących.
• Unikanie sprzątania boksu przy koniu. Pył unoszący się podczas czyszczenia stajni może błyskawicznie podrażnić drogi oddechowe. Warto wyprowadzić konia na zewnątrz podczas zamiatania lub wyrzucania obornika.
• Regularne czyszczenie żłobów, poideł i sprzętu. Resztki paszy i wilgoć sprzyjają rozwojowi pleśni, która nasila objawy RAO u koni.
• Codzienny ruch na świeżym powietrzu. Spacery, padok i umiarkowany trening poprawiają wentylację płuc, pomagają usuwać śluz i wzmacniają odporność. Konie, które spędzają większość dnia na zewnątrz, rzadziej mają problemy oddechowe.

Dodatkowo warto zadbać o odpowiedni mikroklimat w stajni. Wilgotność powietrza powinna utrzymywać się na poziomie 60–70%, a temperatura nie powinna być zbyt wysoka. Suche i ciepłe powietrze sprzyja unoszeniu się kurzu i wysuszaniu błon śluzowych.

Profilaktyka RAO i IAD u koni polega również na utrzymaniu spokoju i regularności. Stres może nasilać objawy, dlatego koń powinien mieć ustalony rytm dnia, stałe pory karmienia i możliwość kontaktu z innymi końmi. Dobrze działa spokojna rutyna, regularne spacery i lekka praca, dostosowana do kondycji zwierzęcia.

Warto też unikać stajni, w których konie przebywają w zamkniętych halach o dużym zapyleniu. Jeżeli to możliwe, koń z RAO powinien mieć dostęp do pastwiska przez większość dnia, zwłaszcza w sezonie letnim.

Codzienna pielęgnacja i czyste środowisko potrafią zdziałać więcej niż leki. Właściciel, który dba o jakość powietrza, paszy i spokój swojego konia, może skutecznie zapobiec nawrotom astmy u koni, utrzymać zdrowe płuca i poprawić ogólną kondycję zwierzęcia.

Jak zapewnić komfort koniowi z dusznością?

Zapewnienie komfortu koniowi z problemami oddechowymi to nie tylko kwestia leczenia farmakologicznego, ale przede wszystkim codziennej troski o jego środowisko, tryb życia i sposób pracy. Koń z dusznością wymaga szczególnej uwagi — jego organizm pracuje ciężej przy każdym oddechu, dlatego każda forma stresu, zaduchu czy przegrzania może nasilać objawy choroby.

Przede wszystkim należy unikać wszystkiego, co może pogorszyć jakość powietrza, którym koń oddycha. RAO u koni i IAD u koni nasilają się w zamkniętych, dusznych halach i stajniach. Nawet niewielkie zadymienie lub kurz unoszący się podczas treningu potrafią wywołać napad kaszlu i trudności w oddychaniu. Z tego powodu:

• koń z dusznością nie powinien przebywać w pomieszczeniach bez odpowiedniej wentylacji,
• treningi najlepiej prowadzić na świeżym powietrzu, a nie w halach o zapylonym podłożu,
• w cieplejsze dni koń powinien mieć możliwość spędzania czasu na zewnątrz, w miejscu przewiewnym i zacienionym,
• zimą warto unikać przeciągów, ale nie rezygnować z dostępu do świeżego powietrza.

Konie z astmą u koni źle znoszą przegrzewanie. Przykrywanie ich grubymi derkami bez potrzeby może prowadzić do przegrzania organizmu i nasilenia duszności. Temperatura w stajni powinna być umiarkowana, a powietrze czyste i lekko wilgotne.

Trening musi być przemyślany i dostosowany do możliwości oddechowych zwierzęcia. Koń z RAO lub IAD nie powinien być forsowany. Lepsze efekty przynosi regularny, lekki ruch niż intensywne treningi raz na kilka dni. Krótkie, spokojne sesje z długim rozgrzewaniem i stopniowym schładzaniem organizmu pozwalają utrzymać kondycję bez ryzyka nasilenia objawów. Po każdym treningu koń powinien mieć czas na spokojne uspokojenie oddechu w czystym, chłodnym miejscu — najlepiej na świeżym powietrzu.

Dodatkowym wsparciem dla koni z problemami oddechowymi są naturalne środki wspomagające. Warto włączyć do diety zioła i suplementy poprawiające pracę dróg oddechowych, które pomagają oczyścić płuca i łagodzą stany zapalne. Najczęściej stosowane to:

• tymianek – działa przeciwbakteryjnie i wykrztuśnie,
• anyż – ułatwia oddychanie i rozrzedza śluz,
• lukrecja – łagodzi stany zapalne błon śluzowych,
• mięta – odświeża drogi oddechowe, ułatwia wentylację płuc,
• koperek i eukaliptus – wspierają oczyszczanie i naturalną odporność układu oddechowego.

Niektóre konie dobrze reagują na inhalacje ziołowe lub nebulizacje z roztworami solnymi i olejkami eterycznymi (po konsultacji z weterynarzem). Takie zabiegi mogą przynieść ulgę i poprawić komfort oddechowy.

Ważnym elementem profilaktyki jest również spokój psychiczny. Stres nasila objawy RAO u koni, dlatego należy unikać gwałtownych zmian otoczenia, hałasu i pośpiechu. Stały rytm dnia, kontakt z innymi końmi i łagodny trening pomagają utrzymać równowagę emocjonalną i fizyczną.

Właściciel, który zrozumie potrzeby konia z dusznością, potrafi stworzyć mu warunki do życia bez bólu i dyskomfortu. Czyste powietrze, regularny ruch, odpowiednia dieta i ziołowe wsparcie sprawiają, że nawet koń z przewlekłą astmą może oddychać spokojnie i cieszyć się dobrym samopoczuciem przez wiele lat.

FAQ – najczęstsze pytania o RAO i IAD u koni